Aspergillose

 

Een helaas relatief veel voorkomende ziekte bij vogels is Aspergillose. Aspergillose is een beruchte schimmelinfectie die meestal de luchtwegen, maar soms ook andere organen aantast. De ziekte komt bij veel verschillende vogelsoorten voor, waaronder papegaaiachtigen, roofvogels en kippen.

Schimmels verspreiden zich door middel van zogenaamde schimmelsporen; Dit zijn zeer kleine, besmettelijke deeltjes die via de lucht worden ingeademd. Deze schimmelsporen zijn eigenlijk vrijwel overal in kleine aantallen aanwezig. Normaal gesproken worden vogels hier gelukkig net zo min ziek van als mensen en andere dieren: Het immuunsysteem is bij een gezonde vogel prima in staat om de lage aantallen schimmelsporen die worden ingeademd op te ruimen. Het gaat echter mis als een vogel ofwel extreem veel schimmelsporen binnenkrijgt ( bijvoorbeeld uit verkeerde voeding of vanuit een vieze, vochtige bodembedekking), ofwel als een vogel een erg slechte weerstand heeft. Met name het laatste komt helaas vaak voor. Een slechte weerstand kan worden veroorzaakt door een langdurig deficiënte voeding (tekorten aan o.a. bepaalde vitamines) of een voeding met schimmel-gifstoffen erin, maar ook door stress, langdurig antibioticum gebruik, onderliggende andere ziektes en uitputtende leefomstandigheden.

Wanneer de schimmel het wint van het immuunsysteem, kan deze gaan groeien in de luchtwegen, maar zich soms ook verspreiden door de rest van het lichaam en in uitzonderlijke gevallen kunnen zelfs de hersenen geïnfecteerd raken.

 

Ziekteverschijnselen

De verschijnselen die kunnen optreden bij Aspergillose hangen erg af van de plaatsen in het lichaam waar de schimmelt groeit, de toestand van het immuunsysteem van de patiënt en de mate van besmetting.


Bij acute, heftige infecties worden vogels zeer snel ziek en treden er meestal zeer ernstige klachten op zo als benauwdheid en het stoppen met eten. Zonder (en helaas soms ook met) behandeling bij een vogelspecialist komen deze vogels vaak binnen een week te overlijden.

Bij chronische (langdurige) infecties, zijn de klachten meestal minder opvallend. Verschijnselen die gezien kunnen worden zijn o.a. gewichtsverlies, verminderde eetlust, kortademigheid, verandering van het stemgeluid, een slecht verenpak en sloomheid. Heftige benauwdheid valt bij de chronische vorm in het begin meestal niet zo op, tenzij de schimmel in de luchtpijp groeit en deze gedeeltelijk afsluit.

Diagnose

De diagnose van Aspergillose is soms lastig met zekerheid te stellen. Middelen die vogelartsen van oudsher gebruiken zijn bijvoorbeeld bloedonderzoek, röntgenfoto's, microscopie en endoscopie. Tegenwoordig is de diagnose vaak met meer zekerheid te stellen door het maken van een CT-scan.

Behandeling

De behandeling van Aspergillose bestaat o.a. uit het langdurig toedienen van anti-schimmel medicatie (als injectie, drankje of via verneveling). Soms is chirurgie of endoscopie nodig om schimmelhaarden te verwijderen.

 

Daarnaast moet geprobeerd worden om de weerstand van de vogel zo goed mogelijk te krijgen, bijvoorbeeld door aanpassingen van het dieet, het toevoegen van bepaalde voedingssupplementen of het veranderen van de leefomstandigheden.

Prognose

De prognose van Aspergillose is ondanks een agressieve therapie niet altijd gunstig. Sommige vogels zijn er zo slecht aan toe, dat ze ondanks de therapie niet opknappen en alsnog komen te overlijden. Anderen genezen gelukkig wel volledig.

 

Preventie

Voorkomen is daarom ook in dit geval beter dan genezen! Het is mede daarom erg belangrijk om vogels op een stressvrije, schone manier te huisvesten en te voorzien van een gezonde voeding.

 

met dank aan Rob van Zon