Foniopaddy

 

Ik heb jaren geleden, samen met Jean Kenens en Wout van Gils een artikel geschreven over dit , destijds, revolutionaire zaad. Destijds , ik praat dan al over 10 tot 15 jaar geleden, werd dit zaad aangeprezen als het zaad van coccidiose tegen zou gaan. Wetenschappelijk was het niet bewezen, maar ervaringen van gebruikers waren over het algemeen positief.

Wat is foniopaddy nu eigenlijk?

Foniopaddy is waarschijnlijk een van de oudste Afrikaanse graansoorten. Reeds duizenden jaren hebben de West-Afrikanen dit graantje geteeld in de droge Savannes. Het is voor hen één van de belangrijkste voedingsgewassen. Alhoewel er weinig mensen van gehoord hebben, blijft deze teelt een van de belangrijkste teelten van de Kaap-Verdische tot het Chadmeer. In bepaalde streken van Mali, Burkina Faso, Guinea en Nigeria is het nog steeds het basisvoedsel voor de bevolking. Elk jaar wordt door de West-Afrikaanse boeren ongeveer 300.000 ha fonio geteeld. Deze oogst is het dagelijks voedsel voor 3 tot 4 miljoen mensen.

Niettegenstaande zijn zeer oude afkomst en zijn belangrijkheid,  is de kennis van de evolutie van fonio, de oorsprong, de verspreiding en de genetische diversiteit heel miniem, zelfs in West-Afrika zelf. Deze oogst heeft nooit de aandacht gekregen als de oogst van millet, sorghum of maïs. Nooit werd er gekeken naar de belangrijkheid van dit zaadje voor de plaatse bevolking en economie. Er werden zelfs de laatste 20 jaar slechts 19 rapporten over foniopaddy geschreven, alhoewel het product zeer belangrijk is voor miljoenen mensen.

De reden dat er zo weinig aandacht door de wetenschappers aan dit soort zaad werd geschonken heeft waarschijnlijk zijn oorzaak in de Engelse benaming: “hungry rice”. Dit is een misleidende uitdrukking die zijn oorsprong vindt bij de Europeanen die weinig afwisten van het zaad zelf, de oogst, en van de levensomstandigheden van de mensen die van deze oogst afhankelijk waren. Wat bij deze buitenstaanders zeker niet bekend was dat de lokale bevolking deze oogst van folio niet alleen gebruikte omdat ze ‘hongerig’ (hungry) waren, maar omdat het zo lekker smaakte. Werkelijk, het is en wordt beschouwd als een exotisch graansoort. En op sommige plaatsen is het alleen voorbehouden aan de stamhoofden of de koning en voor speciale gelegenheden. Het wordt ook gebruikt als gift voor de bruidsschat. Door sommige stammen wordt het hoog aangeschreven omdat het ook gebruikt wordt in de verering van de voorvaderen.

 

Wat is de voedingswaarde van foniopaddy?

In het algemeen verschilt fonio weinig van tarwe als voedingswaarde. In een proef bij witte fonio, bevatte het ontpelde graan 8 % eiwitten en 1 % vet. In stalen van zwarte folio was het eiwitgehalte 11,8 %. Het verschil tussen de twee zaden zit in de verschillen van het aminozuurpatroon.

Als we het aminozuurprofiel vergelijken met dat van een kippenei, dan zien we dat buiten het lysine, dat maar 46% bedraagt t.o.v. van het ei, de andere scores veel hoger zijn: 72% voor isoleucine, 90 tot 100% voor valine, tryptofaan, threonine, en fenylalanine, 127% voor leucine, 175% voor het totale zwavel, en 189% voor methionine. Dit ten opzichte van een normaal eiproteïne. Dit laatste betekent dat fonio bijna tweemaal zoveel methionine bevat dan een ei. Dus fonio is belangrijk, niet alleen als overlevingsvoedsel, maar ook als toevoeging voor een standaarddieet.

 

Hoe en hoe vaak verstrek je foniopaddy?

 

Je geeft je vogels twee a drie maal per week 5 a 7 gram ( Snoepbakje ) Foniopaddy ,je geeft dit het beste in een snoepbakje of ander ,als je het door het zaad mengt zakt het door zijn erg fijne harde korrelig uiterlijk naar de bodem toe ,en krijgen ze niet voldoende binnen,en wordt zodoende verspilt. ( lijkt veel op blauwe maanzaad maar de kleur is donkerbruin ) Het is absoluut geen probleem als je meer geeft dan twee a drie maal per week Het is een natuurlijk product ,en over voederen is zo onmogelijk.

 

Voedingswaarde:

 

Foniopaddy heeft een zeer gunstig en compleet aminozuurpatroon. Aminozuren (in % van het aanwezige eiwit): 3,8% arginine, 2,5% cysteïne, 4,0% Isoleucine, 10,5% leucine, 2,5% lysine, 4,5% methionine,  5,7% fenylalanine, 3,7% threonine, 1,6% tryptofaan, 3,5% tyrosine, 5,5%valine. Zoals u merkt bevat het veel cysteïne en methionine.

 

Gemiddelde waarde 

 

Vocht         13,1%

Ruw eiwit         9%

Ruw vet         1,8%

Zetmeel en suikers         75%

Ruwe celstof         3,3%

As         3,4%

Calcium         0,08%

Fosfor         0,32%

IJzer         8,5 mg

 

 

De hamvraag:

 

In het begin dat dit zaad bekendheid kreeg, werd er beweerd dat dit HET zaad tegen coccidiose zou zijn. Op dit moment is het wetenschappelijk nog steeds niet bewezen dat dit ook daadwerkelijk zo is.

De bevindingen zijn feitelijk nog steeds afkomstig van ervaringen die in de streek waar dit zaad wordt geoogst. Dat vogels in deze dorre en warme streken geen coccidiose bezitten is van zelfsprekend en ligt op de eerste plaats zeker niet aan het eten van fonio, maar wel aan de erg droge weersomstandigheden.

 

Conclusie:

Het is tot op heden nog steeds  niet wetenschappelijk bewezen dat foniopaddy coccidiose tegen zou gaan. Is het dan een overbodig zaad? Zeker niet.  Foniopaddy heeft een zeer compleet aminozuurpatroon. Doordat het een natuurproduct is, kan je niet teveel geven. Reden om niet onbeperkt foniopaddy te verstrekken zou de prijs kunnen zijn. Er worden prijzen gevraagd van ongeveer € 6.95 tot wel € 12,00 per kilo.

 

door GertJan  ( dank aan Jean Kenens en Wout v Gils.)